تصفیه خانه فاضلاب
نخست از حدود یکصد سال پیش که رابطه میان باکتری ها و میکروب های بیماری زا در واگیری و شیوع بیماری ها آشکار گشت، انسان به فکر پاکسازی آب های آلوده افتاد.
به عبارت دیگر فن تصفیه ی آب و فاضلاب در روند امروزی خود بیشتر بر اثر پیشرفت علم زیست شناسی و پزشکی به وجود آمده است.
پرداختن و توجه به این فن از آنجا آغاز شد که به تدریج برای جلوگیری از آلوده شدن منبع های طبیعی آب و به ویژه رودخانه ها، ورود فاضلاب به این منابع ممنوع شد.
این جلوگیری ها نیاز به تصفیه فاضلاب و تکامل روش های آن را ایجاب می نمود.
با گذشت زمان و به ویژه پس از جنگ جهانی دوم، در نتیجه ی توسعه شهرها و صنایع ، خطر آلودگی محیط زیست و در نیاز به تصفیه خانه فاضلاب با شدت بی سابقه ای افزایش یافت و همزمان به آن روش های بسیار برای تصفیه فاضلاب بررسی، پیشنهاد و به کار گرفته شد.
در تکامل فن تصفیه ی فاضلاب از نظر زمانی، روش های طبیعی تصفیه جز قدیمی ترین روش هایی هستند که برای تصفیه بکار گرفته شده اند.
به ویژه استفاده از فاضلاب برای آبیاری در کشاورزی به علت خاصیت کودی آن از یکصد سال پیش تاکنون در کشورهای اروپایی متداول بوده است.
از ده ها سال پیش تاکنون دریاچه های تثبیت و تصفیه فاضلاب در کشورهای اروپایی مورد استفاده قرار گرفته اند.
تصفیه خانه فاضلاب در ایران
در ایران از زمان های بسیار دوری لجن بدست آمده از چاه های جذب کننده فاضلاب به عنوان کود کشاورزی به کار گرفته می شده است.
ولی در تمام این روش ها بیشتر تکیه بر بازیابی از مواد کودی فاضلاب بوده است و نه تصفیه آن.
در ایران وجود تصفیه خانه های فاضلاب پیشرفته سابقه ی تاریخی طولانی ندارد و تا چندی پیش محدود بوده اند به چند تصفیه خانه ی محلی در نواحی شمال تهران که قدیمی ترین آن ها تصفیه خانه صاحبقرانیه می باشد که در سال 1340 آغاز به کار کرده است.
هدف از تصفیه فاضلاب:
- تامین شرایط بهداشتی برای زندگی مردم- فاضلاب های شهری همیشه دارای میکروب های گوناگونی هستند که قسمتی از آن ها را میکروب های بیماری زا تشکیل می دهند. ورود فاضلاب تصفیه نشده به محیط زیست و منبع های طبیعی آب، چه آنهایی که روی زمین و چه آنهایی که در زیر زمین قرار دارند، موجب آلوده شده این منبع ها به میکروب ها ی بیماری زا می شود و بر اثر تماس انسان با این منبع ها خطر گسترش بیماری ها میان مردم به وجود می آید.
- پاک نگهداری محیط زیست- وارد کردن فاضلاب های تصفیه نشده به محیط زیست موجب آلودگی این محیط شده که به جز خطرهای مستقیمی که برای بهداشت مردم دارد، نتایجی دیگر از قبیل مناظر زشت، بوهای ناخوشایند و سرانجام تولید حشرات بخصوص مگس و پشه را به همراه دارد. این حشرات خود وسیله ای برای جا به جا شدن میکروب های بیماری زا و آلوده سازی محیط زیست با این میکروب ها هستند.
- بازیابی فاضلاب- امروزه در تصفیه خانه فاضلاب بازیابی های گوناگونی از فاضلاب انجام می گیرد که مهمترین آنها کاربرد دوباره ی فاضلاب، تولید کود طبیعی، تولید انرژی است.
کاربرد دوباره ی فاضلاب :
با توجه به اینکه مقدار نمک های معدنی محلول در فاضلاب به مراتب کمتر از آب های دریاهای آزاد است و فاضلاب جزو آب های شیرین ولی آلوده به حساب می آید، کاربرد دوباره ی فاضلاب تصفیه شده به جای آب شیرین برای آبیاری و کشاورزی و فضاهای سبز دور شهر ها به مراتب ارزانتر از شیرین سازی آب دریاهای شور است.
مراحل تصفیه خانه فاضلاب:
- مرحله مقدماتی که شامل است بر تصفیه فیزیکی از قبیل آشغالگیری، دانه گیری، ته نشینی مواد معلق و بالاخره خشک کردن و دفع لجن
- مرحله دوم که شامل تصفیه زیستی با استفاده از باکتری های گوناگون هوازی موجود در فاضلاب و تصفیه ی زیستی با استفاده از باکتری های بی هوازی برای تصفیه فاضلاب و لجن. راهبری تاسیسات تصفیه ی ثانوی نسبت به مرحله مقدماتی نیاز به صرف انرژی و هزینه بیشتری دارد.
- مرحله سوم که تصفیه ی پیشرفته و یا تصفیه نهایی نیز نامیده می شود، شامل است بر زلالسازی و کاربرد یک یا چند روش از تصفیه های تکمیلی زیر:
-ادامه ی فرآیند نیترات زدایی.
-گذرانیدن فاضلاب از صافی های ماسه ای و یا صافی های بسیار ریزگذر.
-استفاده از کربن فعال.
-نمک زدایی با روش تعویض یون.
-روش اسموزی وارونه.
-در برخی موارد و بسته به نوع مصرف پساب کلرزدایی و جز آن …( گند زدایی فاضلاب هنگام بیرون آمدن از تصفیه خانه فرآیندی است اجباری و باید در حالتی که تصفیه خانه طرح شده باشد اجرا شود.)
در صورتی که تمام تاسیسات یک تصفیه خانه به درستی عمل کنند، می توان در مرحله دوم تصفیه آلودگی فاضلاب را 90 تا 96 درصد کاهش داد و این کاهش آلودگی برای برقراری ضوابط لازم جهت دفع فاضلاب به منبع های طبیعی آب، حفظ بهداشت و پاک نگه داشتن محیط زیست کافی است.
ولی در صورتی که بخواهیم از فاضلاب تصفیه شده استفاده کنیم یک تصفیه ی پیشرفته که مرحله سوم را تشکیل دهد، لازم است.
کیفیت فاضلاب در طرح تصفیه خانه
برای طراحی تصفیه خانه ، فاضلاب را باید از دو دید کمی و کیفی بررسی کرد.
مقدار فاضلاب بسته به شرایط اقلیمی و مساحت فضای سبز موجود در شهر تنها بخشی از آب مصرف شده یک شهر را در بر می گیرد.
ضریب تبدیل آب مصرفی به فاضلاب در شهر های ایران را می توان 50 تا 80 درصد انتخاب کرد. در مقابل ممکن است حدود 10 تا 30 درصد از دبی فاضلاب خانگی را به صورت فاضلاب های غیرمجازی مانند آب های سطحی ناشی از بارندگی به فاضلاب خانگی افزود.
همچنین باید مقدار نشت آب های زیرزمینی را به شبکه ی گردآوری فاضلاب مورد توجه قرار داد. مقدار نشت آب های زیرزمینی و آمیخته شدن با فاضلاب خانگی بسته به عمق سطح آب زیرزمینی، نوع زمین و نوع لوله های گردآوری فاضلاب، می تواند بین 10 تا 100 درصد ماکزیمم دبی فاضلاب خانگی تغییر کند.
سپس مجموع این دبی ها را مبنای محاسبه ی قطر لوله های جمع آوری فاضلاب قرار داد.
در طراحی واحد های گوناگون تصفیه خانه فاضلاب و محاسبه مدت زمان توقف فاضلاب در آن ها ، باید نوسان های تولید فاضلاب در شهر نیز مورد توجه قرار گیرد.
ضریب ماکزیمم و مینیمم جریان فاضلاب بسته به بزرگی و کوچکی شهر، یعنی به شمار جمعیت از یک سو و ظرفیت کانال های گردآوری و طول آن ها از سوی دیگر متفاوت است.
به علت دوری تصفیه خانه از شهر و ظرفیت کانال های انتقال فاضلاب، تا حدودی از نوسان های فاضلاب وارد شده به تصفیه خانه کاسته می شود.
بنابراین حتی الامکان باید عددهای کوچک تری برای ضریب ماکزیمم و عدد های بزرگتری برای ضریب مینیمم انتخاب کرد.
این موضوع به ویژه برای واحد هایی که در انتهای تصفیه خانه جای دارد، به علت حجم و خاصیت ذخیره ای که واحد های پیش از آن ها دارند، اهمیت بیشتری دارد.
به جز کمیت، کیفیت فاضلاب نیز در طراحی یک تصفیه خانه اهمیت به سزایی دارد.
ابعاد برخی از واحدهای تصفیه خانه مانند واحدهای تصفیه ی زیستی با توجه به میزان آلودگی فاضلاب طراحی می شوند.
برای کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس حاصل فرمایید.
