حجم فاضلاب بهداشتی

حجم فاضلاب بهداشتي معمولاً بستگي مستقيمي به تعداد افراد تحت پوشش دارد. البته بهترين معيار برآورد مقدار فاضلاب، ميزان آب مصرفي است. مطابق نشریه 3-118 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، حدود 90-80 درصد از آب مصرفی در مصارف بهداشتی-انسانی به فاضلاب تبدیل می شود.

بنابراین چنانچه بتوان مقدار آب مصرفی را محاسبه نمود، با استفاده از ضریب تبدیل آب به فاضلاب (0/9-0/8) می توان حجم فاضلاب تولیدی را برآورد نمود. در جدول 1 متوسط مصرف آب سرانه خانگی براساس نشریه 3-117 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور آمده است. چنانچه در این جدول مشخص است مقدار سرانه مصرف آب برای مصارف خانگی در محدوده 150-75 لیتر در شبانه روز قرار دارد.

چنانچه ملاحظه می شود مقادیر جدول 1 در محدوده نسبتاً وسیعی است که این مسئله ناشی از مواردی چون فرهنگ و الگوی مصرف آب، سطح رفاه و قیمت آب و هزینه دفع فاضلاب می باشد.مجتمع‌های مسکونی به عنوان نمونه مصرف آب در دستشویی و توالت حداکثر 30 لیتر در نظر گرفته شده است، این درحالی است که هم اکنون در شهرهای بزرگ و همچنین در واحدهای مسکونی سطح بالا، تقریبا تمامی توالت ها به فلاش تانک مجهز هستند. با توجه به اینکه هربار استفاده از فلاش تانک حدود 12 لیتر فاضلاب اضافی تولید می کند، بنابراین می توان گفت که در چنین واحدهای مسکونی حجم مصرف آب و به تبع آن تولید فاضلاب ناشی از توالت بیش از 30 لیتر در روز است و این مقدار می‌تواند تا 70 لیتر در روز افزایش یابد.

مجتمع‌های مسکونی

با در نظرگرفتن چنین مواردی در جدول 2 سرانه تولید فاضلاب بهداشتی – انسانی واحدهای مسکونی در ایران آمده است.

کیفیت فاضلاب بهداشتی

مواد خارجی که طی فعالیت های انسانی وارد آب می شود، تعیین کننده کیفیت فاضلاب بهداشتی هستند. از آنجا که ماهیت فعالیت های بهداشتی-انسانی نه تنها در کشور ما بلکهدر دیگر کشورهای جهان نیز تقریباً ثابت است لذا نوع مواد خارجی آلاینده ای که وارد آب مصرفی می شوند در محدوده مشخصی قرار دارند اما چون حجم مصرفی آب در این فعالیت ها بسته به سطح فرهنگ و رفاه متفاوت است، غلظت موادآلاینده در فاضلاب در نقاط مختلف تغییر می کند. به عبارت دیگر هرچه مصرف آب بیشتر باشد غلظت آلاینده ها در فاضلاب کمتر خواهد بود. در جدول 3 آنالیز نمونه وار كيفيت فاضلاب‌هاي بهداشتي در كشور ما آمده است.مجتمع‌های مسکونی

فرآیند تصفیه فاضلاب

بخش عمده اي از آلاينده هاي فاضلاب‌هاي بهداشتي را موادآلي تشكيل مي‌دهندمجتمع‌های مسکونی كه توسط ميكروارگانيسم ها قابل تجزيه مي باشند. بطوركلي تجربيات عملي و دانش تصفيه نشان داده است كه وقتی نسبت BOD5 به COD بيش از 0/50 باشد، استفاده از روشهاي بيولوژيكي تصفية فاضلاب با توجه به كارايي بالاي آنها اولويت دارد. اين درحالي است كه اين نسبت در فاضلاب‌هاي بهداشتي در محدودة 0/70 – 0/65 قراردارد كه نشان از قابليت بسيارخوب آنها براي تصفية بيولوژيكي است. چون غلظت BOD5 فاضلاب های بهداشتی کمتر از 1000 میلیگرم در لیتر است، استفاده از فرآیندهای بی هوازی که در غلظت های بالا کارایی دارند، تأثیر قابل توجهی در فرآیند تصفیه نداشته و بهتر است که برای دستیابی به یک سیستم تصفیه کارا و کم هزینه از فرآیندهای هوازی بیولوژیکی برای تصفیه این نوع فاضلاب ها استفاده نمود.مجتمع‌های مسکونی از آنجائیکه بخشی از مواد آلاینده فاضلاب بصورت معلق بوده و قابلیت ته‌نشینی دارند، لذا به منظور کاهش بار وارده بر سیستم هوازی بهتر است که از یک سپتیک تانک قبل از واحد هوازی استفاده نمود. بدین ترتیب بخش عمده ای از ذرات معلق طی فرآیند ته نشینی و شناوری بصورت فیزیکی و با هزینه کمتر و سهولت بیشتر از فاضلاب جدا می شوند. به علاوه وجود شرایط مناسب برای رشد برخی باکتری ها و میکروارگانیسم ها در لجن تجمع یافته و ته نشین شده در سپتیک تانک، باعث انجام برخی فرآیندهای بیولوژیکی در تصفیه فاضلاب شده بطوریکه راندمان سپتیک تانک در تصفیه فاضلاب های بهداشتی معمولاً به 30-10 درصد می رسد. معمولاً از مخزن دوم سپتیک تانک نیز برای پمپاژ فاضلاب به مخزن هوادهی سیستم تصفیه بیولوژیکی استفاده می شود.مجتمع‌های مسکونی چون باکتری ها و میکروارگانیسم ها مهمترین عوامل در تصفیه این نوع فاضلاب هستند، لذا همواره بخشی از آنها از واحد ته نشینی ثانویه خارج شده و همراه با پساب از سیستم بیرون می روند. به منظور جلوگیری از بروز هرگونه مشکل ناشی از آنها در اغلب موارد از یک سیستم گندزدایی (ضدعفونی) برای حذف آنها استفاده می شود.